Wyszków może się pochwalić pięknymi widokami na dolinę Bugu oraz zabytkami, którym w trakcie wycieczki po Mazowszu warto poświęcić swój czas. Co może zaoferować Wyszków? Atrakcje, którym warto poświęcić uwagę i kilka ciekawostek – o tym w poniższym artykule.
Wyszków – co warto wiedzieć i zobaczyć?
Wyszków leży nad Bugiem, na skraju Międzyrzecza Łomżyńskiego i Doliny Dolnego Bugu, tuż przy drodze łączącej Warszawę i Białystok. Jest to miasto o ciekawej przeszłości, a pierwsze wzmianki na jego temat pochodzą z początków XIII wieku. W 1502 roku Wyszków otrzymał prawa miejskie, a do czasu rozbiorów stanowił własność biskupów płockich. Bliskość ważnych szlaków handlowych oraz przeprawa przez Buf sprawiły, że Wyszków pomyślnie się rozwijał, a jego mieszkańcy czerpali spore zyski z handlu. Pewien zastój przyniósł wiek XVII oraz zniszczenia związane ze szwedzkimi najazdami. Trudnym okresem był też czas zaborów. Początkowo Wyszków należał do Prus, później stał się częścią Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Mieszkańcy miasta brali aktywny udział w powstaniach, szczególnie w powstaniu styczniowym. Skutkiem tej aktywności były represje, które doprowadziły do utraty praw miejskich.
Wyszków jako miasto
W 1919 roku Wyszków odzyskał prawa miejskie. W 1920 roku miasto to odegrało bardzo ważną rolę jako miejsce postoju Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski (rządu, który miał sprawować władzę nad Polską Republiką Rad). O tym wydarzeniu pisał m.in. Stefan Żeromski w opowiadaniu „Na probostwie w Wyszkowie”. 18 sierpnia 1920 roku rozgrała się słynna bitwa pod Wyszkowem, zaliczana do najważniejszych wydarzeń Bitwy Warszawskiej. W jej trakcie kapitan Bołtuć i jego żołnierze wykazali się bohaterską postawą, dzięki czemu udało się odeprzeć atak armii sowieckiej (którą dowodził Władimir Łazariewicz (który zginął w 1938 roku jako jedna z wielu ofiar stalinowskich czystek). Przed drugą wojną światową, Wyszków był sporym miastem. Połowę jego mieszkańców stanowili Żydzi, którzy mieli istotny wkład w rozwój lokalnej gospodarki. Wojna przyniosła kres ich społeczności, oznaczała też spore straty dla miasta.
Wyszków – atrakcje
Współczesny Wyszków to urocze miasto nad Bugiem, w którym warto zatrzymać się na kilka godzin. Co można zobaczyć w trakcie wycieczki po jego terenie? M.in. słynny obelisk Wazów, który powstał z polecenia króla Jana Kazimierza. Chciał on w ten sposób uczcić swego brata, Karola Ferdynanda (biskupa płockiego), który w 1655 roku zmarł w wyszkowskim dworze. Cennym zabytkiem jest też kościół św. Idziego, wzniesiony pod koniec XVIII stulecia. W jego wnętrzu znajduje się obraz Najświętszej Marii Panny, otoczony silnym kultem. Obok niego znajduje się klasycystyczna plebania, w której w 1920 roku na zdobycie Warszawy czekali m.in. Julian Marchlewski oraz Feliks Dzierżyński.
Ciekawą atrakcją Wyszkowa jest też klasycystyczny pałac Skarżyńskich w Rybienku Starym, zbudowany w 1780 roku dla biskupa Jana Stefana Giedroycia. Jego ostatnimi właścicielami byli Skarżyńscy, którzy prowadzili tu od 1920 roku popularny pensjonat. Wśród gości, którzy bywali w jego murach, pojawia się m.in. Kossak oraz filozof Tadeusz Kotarbiński. Podczas zwiedzania miasta warto zajrzeć też do parku miejskiego, w którym od 2018 roku znajduje się ławeczka matematyka i kryptologa, Jerzego Różyckiego. Był on jednym z matematyków, którym udało się złamać kod Enigmy – niemieckiej maszyny szyfrującej. Choć w Wyszkowie mieszkał on tylko przez kilka lat, mieszkańcy miasta do dziś poświęcają sporo uwagi jego osobie. Skutkiem tego jest powstanie ławeczki, która stała się jedną z ważniejszych atrakcji Wyszkowa.
